بیماریهای رفتاری:
بیماری ایدز (HIV/AIDS)
مقدمه و اهمیت بهداشتی :
بیماری ایدز مهم ترین بیماری عفونی نوپدید در قرن بیستم است که در کمتر از 25 سال میلیونها نفر را در جهان مبتلا و یا به هلاکت رسانده است . در سال 1981 پنج مورد پنومونی ناشی از پنوموسیستیس کارینی در مردان هم جنس باز در لوس آنجلس گزارش گردید در حالیکه این بیماری قبل از ارائه گزارش مذکور نوعی نئوپلاسم بسیار نادر به حساب می آمد و در افراد مسن عارض می شد . سارکوم کارپوزی و پنومونی پنوموسیستیس کارینی در افراد همجنس باز می تواند در ارتباط با نقص ایمنی زمینه ای باشد و سرانجام اختلال ایمنی ناشناخته به نام سندروم نقص ایمنی اکتسابی ( AIDS ) شناخته شد .
در طول سالهای 1983 – 1981 – بالغ بر 2800 مورد AIDS از امریکا و 21 کشور دیگر گزارش گردید این رقم سیر تصاعدی را طی کرده بطوریکه در سال 2003 تعداد موارد جدید 5 میلیون مورد ذکر شده است .همه روزه حدود 14000 مورد جدید عفونت ناشی از ویروس ایدز در سطح جهان حادث می شود که 95 درصد آن در کشورهای در حال توسعه رخ می دهد . از آغاز پاندمی ایدز در جهان تا اواخر سال 2003 بیش از 22 میلیون مورد مرگ اتفاق افتاده است که فقط 3 میلیون مورد مرگ در سال 2003 رخ داده است . اگر انقلابی در واکسیناسیون و درمان بیماران صورت نگیرد جمعیتی فراوان به این بیماری مبتلا و یا از بین خواهند رفت چرا که ویروس در حال گسترش است و موارد ایدز و مرگ های ناشی از آن در سطح جهان رو به افزایش می باشد . بطوریکه انتظار میرود عفونت ناشی از HIV به عنوان دومین علت عفونی مهم منجر به مرگ در سطح جهان تبدیل و این حقیقت تلخ و تغییر الگوهای ابتلا در دهه های مختلف حاکی از اهمیت موضوع و لزوم توجه همه جانبه به بیماری ایدز و عفونت HIV و پیشگیری بیماریهای رفتاری و حذف زمینه های بروز آن است .
این اهمیت در گروههای خاص که دارای رفتارهای پرخطر هستند و زمینه انتقال بیماری را دارند و همچنین افرادی که دارای مشاغل پرخطر می باشند بیشتر مورد توجه قرار دارد لذا به منظور تعیین شیوع ویروس ایدز در گروههای فوق طرح بررسی شیوع HIV در گروههای دارای رفتار پرخطر و در معرض خطر طراحی شده تا بتواند به میزان شیوع HIV در دو گروه دارای مشاغل پرخطر و دارای رفتار های پرخطر را تخمین زد و با توجه به میزان شیوع مداخلا ت مناسب طراحی گردد.
اپیدمیولوی توصیفـی :
1 - دوره نهفتگی ( دوره کمون ) : این دوره متغیر است و هر چند فاصله زمانی بین ورود ویروس به بدن و مثبت شدن تست سرولوژیک در حدود 3 – 1 ماه است ولی فاصله بین عفونت ناشی از HIV و تشخیص ایدز از دو ماه تا 10 سال متغیر است .
2 –سیر طبیعی : طیف بالینی عفونت ناشی از HIV از حالت ناقلی بدون علامت تا ایدز آشکار متفاوت است . این بیماری ممکن است با یک بیماری ساده مثل آنفلوانزا شروع و با آدنوپاتی ژنرالیزه ادامه یابد و نهایتاً خود را بصورت سندرم نقص ایمنی اکتسابی ( AIDS ) ، عفونت های فرصت طلب ناشی از آن ، سارکوم کاپوزی و دمانس نشان دهد. همه بیماران از این مراحل عبور نمی کنند و در بسیاری از موارد ذیل اولین تظاهر این سندرم سارکوم کاپوزی یا پنومونی ناشی از پنوموسیستیس کارینی می باشد . بسیاری از افراد در معرض خطر گاهی بدون اینکه هیچگونه علامتی داشته باشند دارای آنتی بادی ضد HIV می باشند .
حدود 70 – 50 درصد مبتلایان به عفونت ناشی از HIVدر عرض 6 – 3 هفته بعد از عفونت اولیه دچار علائم حادی میشوند که از شدت های مختلفی برخوردار است و بروز آن در سیر بعدی بیماری تاثیر دارد . این علائم شامل تب – فارنژیت – لنفادنوپاتی – سردرد – خستگی – کسالت و بی اشتهایی و ... و کاهش وزن می باشد و به مدت 2 – 1 هفته باقی میماند و سپس به تدریج برطرف شده وارد مرحله نهفتگی میشود .
شدت علائم بیماری معمولاً تدریجی است و تظاهرات حاصله غیر اختصاصی بوده و با علائمی مثل لنفادنوپاتی – بی اشتهایی – اسهال مزمن – کاهش وزن – تب و خستگی مشخص میگردد . میزان تبدیل عفونت ناشی از HIV به AIDS مشخص نیست ولی مطالعات انجام گرفته حاکی از آن است که در صورت عدم مصرف داروهای ضد ویروس 20 – 15 درصد مبتلایان به عفونت ناشی از HIV در عرض 5 سال , 5 درصد در عرض 10 – 7 سال دچار ایدز خواهند شد . بدون مصرف داروهای اختصاصی میزان مرگ ناشی از AIDS درحد بالائی قرار دارد و 90 – 80 درصد بیماران در عرض 5 – 3 سال پس از تشخیص بیماری جان خود را از دست می دهند .
یکی از عواملی که در سیر طبیعی بیماری تاثیر بارزی دارد سن مبتلایان است به طوری که شیرخوارانی که در دوره پری ناتال به عفونت ناشی از ویروس ایدز مبتلا میشوند با سرعت بیشتری دچار بیماری ایدز میگردند . بیمارانی که دچار کاندیدیازیس شدید دهان یا واژن هستند و نیز بیمارانی که مبتلا به لوسمی Hairy cell یا هرپس زوستر منتشر می باشند با سرعت بیشتری دچار ایدز می شوند . ضمناً بیمارانی که دچار کاهش شدید لنفوسیت های CD4 هستند و سلولهای CD4 آنها کمتر از 200 میلی متر مکعب خون است خیلی سریعتر از آنهایی که سلولهای CD4 آنها بیش از 500 میلی متر مکعب خون است به سوی ایدز پیش می روند .
انتشار جغرافیایـــی :
الف : وضعیت جهانی و منطقه ای بیماری آلودگی به ایدز در جوامع مختلف متفاوت است . در سال 1993 روزانه 8500 نفر ( در هر دقیقه 6 نفر ) به این ویروس آلوده شدند . این رقم در سال 1998 به روزانه 22000 نفر ( در هر دقیقه 15 نفر ) و در سال 2000 روزانه 36000 نفر ( در هر دقیقه 25 نفر ) افزایش یافته است .
لینکهای مرتبط :
*دریافت برنامه استراتژیک استانی HIV/AIDS
* برنامه عملیاتی: مقابله با ایدز استان کرمانشاه (مرکز مشاوره)
* دستورالعمل بالینی ارزیابی بیمار مبتلا به HIV/AIDS ودرمان ضدرتروویروسی در بزرگسالان و نوجوانان
*Evaluation of Patient with HIV/AIDS*